İÇİNDEKİLER
1) İŞÇİNİN YILLIK İZİN KAPSAMINDA HAKLARI ve SORUMLULUKLARI
- Anayasa madde 50’ ye göre;
> Dinlenmek, çalışanların hakkıdır.
> Ücretli hafta ve bayram tatili ile ücretli yıllık izin hakları ve şartları kanunla düzenlenir.
- İşçi, yıllık ücretli izin hakkından vazgeçemez. İşçi, bu yıllık izin hakkını kullanmak zorundadır. İşveren de işçiye yıllık izin hakkını kullandırmak ve bunu yazılı delil ile ispatlamak zorundadır. Uygulamada genelde işçiler uzun süre çalışmakta ancak işverenler, işçilerine yıllık izin evraklarını imzalatmamaktadırlar. Bu durumda mahkemeler işverenlerden yıllık izin evraklarını istediği zaman işverenler, yazılı delille ispatlamakla yükümlü oldukları yıllık izin evraklarını sunamamakta ve davaları kaybetmektedirler.
- 4857 sayılı İş Kanunu‘nun 54. maddesi uyarınca işçi, her hizmet yılına karşılık, yıllık iznini gelecek hizmet yılı içinde kullanır. Yani örnek vermek gerekirse 01.01.2022 tarihinde iş akdi başlamış ve 1 yıl devamlı olarak çalışan işçi, 01.01.2023 tarihi içerisinde yıllık izin hakkını kullanmaya hak kazanacaktır.
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56. maddesi uyarınca yıllık ücretli izin süresi işveren tarafından bölünemez. Ancak tarafların anlaşması ile bir bölümü on günden aşağı olmamak üzere bölümler hâlinde kullanılabilir. Yine işbu kanun maddesi uyarınca yıllık ücretli izinleri işyerinin kurulu bulunduğu yerden başka bir yerde geçirecek olanlara istemde bulunmaları ve bu hususu belgelemeleri koşulu ile gidiş ve dönüşlerinde yolda geçecek süreleri karşılamak üzere işveren toplam dört güne kadar ücretsiz izin vermek zorundadır . Örneklemek gerekirse; işçinin Gaziantep’te çalıştığının varsayılması durumunda İstanbul’da yıllık iznini geçirecek olan işçi, İstanbul’a gideceğini belgelerse (uçak, otobüs bileti gibi) bu durumda işveren tarafından kendisine dört güne kadar ücretsiz izin verilmek zorundadır. Aksi durum hukuka aykırı olacaktır.
- Uygulamada karşılaşılan hatalardan bir tanesi de yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günlerinin izin gününden sayılmasıdır. Oysaki izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günlerinin izin süresinden sayılmaz. Ancak işverenler bu duruma dikkat etmemektedirler. Bu nedenle açılan davalarda işçinin yıllık izin alacağı çıkmakta ve kıdem tazminatına hak kazanılmaktadır. Örneklemek gerekirse; 28 Nisan – 8 Mayıs arasında yıllık izin kullanacak olan işçinin yıllık izni 1 Mayıs İşçi Bayramı’na denk gelirse ve hafta tatilini de kapsayacağından sebeple işçinin yıllık izni 2 gün daha uzatılmalıdır.
- Yıllık iznin kullandırılmaması halinde, işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Bu durumda işçi kıdem tazminatına hak kazanacaktır.
- 4857 sayılı İş Kanunu’nun 58. maddesi uyarınca işçinin izinde çalışması yasaktır. İzin süresi içinde ücret karşılığı bir işte çalıştığı anlaşılırsa, bu izin süresi içinde kendisine ödenen ücret işveren tarafından geri alınabilir.
Toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmelerine hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatillerde işçilere tanınan haklara, ücretli izinlere ve yüzde usulü ile çalışan işçilerin İş Kanunuyla tanınan haklarına aykırı hükümler konulamaz. Konulması halinde ilgili maddeler yazılmamış sayılır.
2) YILLIK İZİNDE İŞVERENİN YÜKÜMLÜLÜKLERİ
- İşveren, işyerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinlerini gösterir izin kayıt belgesi tutmak zorundadır. Bu belgeleri işveren yazılı olarak almak ve saklamakla yükümlüdür. Yıllık izinlerin tanıkla ispatı mümkün değildir. Uygulamada hakimlikler tarafından tanıklara davacının yıllık iznini kullanıp kullanmadığı sorulsa ve hatta tanık kullandı dese dahil bu beyanatın bir önemi bulunmamaktadır. Çünkü yıllık iznin ispatı yazılı delil, isticvapın kabulü veya yemin teklifi ile ispatlanabilir. Bu nedenle işverenlerin yıllık izin evraklarını düzenlerken çok dikkatli olmaları gerekmektedir.
- Asıl işveren, alt işveren tarafından çalıştırılan işçilerin hak kazandıkları yıllık ücretli izin sürelerinin kullanılıp kullanılmadığını kontrol etmek ve ilgili yıl içinde kullanılmasını sağlamakla, alt işveren ise tutmak zorunda olduğu izin kayıt belgesinin bir örneğini asıl işverene vermekle yükümlüdür.( İş K. M 56) Bu hususların ihlali açılacak işçi alacağı davasında işveren aleyhine kullanılabilir.
3) YILLIK ÜCRETLİ İZNE NE ZAMAN HAK KAZANILIR?
İşçi işyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olmakla yıllık izin hakkına sahip olacaktır. (İş Kanunu Madde 53). Ücretli yıllık izne hak kazanmak için gereken bir yıllık çalışma süresinin başlangıcı, işçinin fiilen işyerinde işe başladığı tarihtir. İşçinin bir yıllık hizmet süresi, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştığı süreler birleştirilerek hesaplanır. Aynı bakanlığa bağlı işyerleri ile aynı bakanlığa bağlı tüzel kişilerin işyerlerinde geçen süreler ve kamu iktisadi teşebbüsleri yahut özel kanuna veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesine dayanılarak kurulan banka ve kuruluşlar veya bunlara bağlı işyerlerinde geçen süreler, işçinin yıllık ücretli izin hakkının hesaplanmasında göz önünde bulundurulur. Yıllık izin bakımından çalışılmış sayılan haller haricindeki sebeplerle, bir yıllık süre içinde işçinin çalışmasının kesilmesi halinde, bu süreleri karşılayacak kadar çalışılması gerekir.
4) YILLIK ÜCRETLİ İZİN SÜRELERİ ve KULLANILMASI
İşçilere verilecek yıllık izin, işçinin çalıştığı gün sayısına göre verilir. Yıllık izin süreleri İş Kanunu madde 53’te sayılmıştır. Bu süreler aşağıda verilmiştir ve asgari sürelerdir, iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilir.
- a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 On dört gün, (1-5 yıl > 14 gün izin)
- b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara 20 Yirmi günden, (5-15 yıl > 20 gün izin)
- c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 Yirmi Altı günden, (15 yıl + > 26 gün izin)
Az olamaz.
Yer altı işlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izin süreleri dörder gün arttırılarak uygulanır. Ancak onsekiz ve daha küçük yaştaki işçilerle elli ve daha yukarı yaştaki işçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz. İşveren tarafından yıl içinde verilmiş bulunan diğer ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme ve hastalık izinleri yıllık izin süresinden mahsup edilemez. İşçi en az 1 ay önceden yıllık iznini kullanmak istediğini işverene bildirmelidir (Yıl. Üc. İz. Yön. m.7) İşveren işçinin istediği izni kullanma tarihi ile bağlı değildir, işçinin talebi ve iş durumuna göre karar verebilir.
5) YILLIK İZİN BAKIMINDAN ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILAN HALLER
Yıllık ücretli izne hak kazanmak için gereken bir yıllık hizmet süresi hesabında aşağıdaki süreler çalışılmış olarak kabul edilir.
İşçinin uğradığı kaza veya tutulduğu hastalıktan ötürü işine gidemediği günler (Ancak, 25 inci maddenin (I) numaralı bendinin (b) alt bendinde öngörülen süreden fazlası sayılmaz.). Kadın işçilerin 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler. İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir kanundan dolayı ödevlendirilmesi sırasında işine gidemediği günler (Bu sürenin yılda 90 günden fazlası sayılmaz.). Çalışmakta olduğu işyerinde zorlayıcı sebepler yüzünden işin aralıksız bir haftadan çok tatil edilmesi sonucu olarak işçinin çalışmadan geçirdiği zamanın onbeş günü (işçinin yeniden işe başlaması şartıyla). 66 ncı maddede sözü geçen zamanlar; Madenlerde, taşocaklarında yahut her ne şekilde olursa olsun yeraltında veya su altında çalışılacak işlerde işçilerin kuyulara, dehlizlere veya asıl çalışma yerlerine inmeleri veya girmeleri ve bu yerlerden çıkmaları için gereken süreler. İşçilerin işveren tarafından işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler. İşçinin işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boş geçirdiği süreler. İşçinin işveren tarafından başka bir yere gönderilmesi veya işveren evinde veya bürosunda yahut işverenle ilgili herhangi bir yerde meşgul edilmesi suretiyle asıl işini yapmaksızın geçirdiği süreler. Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler. Demiryolları, karayolları ve köprülerin yapılması, korunması ya da onarım ve tadili gibi, işçilerin yerleşim yerlerinden uzak bir mesafede bulunan işyerlerine hep birlikte getirilip götürülmeleri gereken her türlü işlerde bunların toplu ve düzenli bir şekilde götürülüp getirilmeleri esnasında geçen süreler. İşin niteliğinden doğmayıp da işveren tarafından sırf sosyal yardım amacıyla işyerine götürülüp getirilme esnasında araçlarda geçen süre çalışma süresinden sayılmaz. Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri. 3153 sayılı Kanuna dayanılarak çıkarılan yönetmeliğe göre röntgen muayenehanelerinde çalışanlara pazardan başka verilmesi gereken yarım günlük izinler. İşçilerin arabuluculuk toplantılarına katılmaları, hakem kurullarında bulunmaları, bu kurullarda işçi temsilciliği görevlerini yapmaları, çalışma hayatı ile ilgili mevzuata göre kurulan meclis, kurul, komisyon ve toplantılara yahut işçilik konuları ile ilgili uluslararası kuruluşların konferans, kongre veya kurullarına işçi veya sendika temsilcisi olarak katılması sebebiyle işlerine devam edemedikleri günler. Ek 2 nci maddede sayılan mazeret izni süreleri; İşçiye; evlenmesi veya evlat edinmesi ya da ana veya babasının, eşinin, kardeşinin, çocuğunun ölümü hâlinde üç gün, eşinin doğum yapması hâlinde ise beş gün ücretli izin verilir. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir. İşveren tarafından verilen diğer izinler ile 65 inci maddedeki kısa çalışma süreleri. Bu Kanunun uygulanması sonucu olarak işçiye verilmiş bulunan yıllık ücretli izin süresi çalışılmış gibi sayılır.
6) YILLIK İZİN ÜCRETİNİN HESAPLANMASI
4857 sayılı İş Kanunu’nun 57. maddesi uyarınca işveren, yıllık izin dönemine ilişkin ücreti işçinin izne başlamasından önce peşin olarak ödemek veya avans olarak vermek zorundadır. Yıllık ücretli izin süresine rastlayan hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil ücretleri ayrıca ödenir. Yıllık izin ücreti çıplak ücret üzerinden hesaplanır. Örneklemek gerekirse;
- 2 yıllık çalışan bir işçinin net ücretinin (eline geçen) 21.000 TL olduğunu düşünelim. Bu halde işçinin günlük maaşını bulmak için 30 gün karşılığına bölmek gerekmektedir. İşçinin günlük maaşı: 21.000/30= 700 TL’dir. 2 yıllık işçinin yıllık izin hakkı ise 14+14 (gün)= 28 gündür. İşçinin 1 günlük maaşını hakkı olan izin günü ile çarptığımızda ise işçinin yıllık izin ücretine ulaşmış oluruz. Bu durumda işçi, kullanamadığı yıllık izinleri karşısında (700 x 28) 19.600 TL brüt yıllık izin ücretine hak kazanacaktır. Yıllık izinleri kendisine ödenmediğinden sebeple de ayrıca kıdem tazminatına da hak kazanacaktır.
7) SÖZLEŞMENİN SONA ERMESİYLE YILLIK İZİN ÜCRETİ TALEBİ
4857 sayılı İş Kanunu’nun 59. maddesi uyarınca işçinin sözleşmesi sona erdiğinde hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücreti, sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücret üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Yargıtay’a göre, ‘’yıllık ücretli izin hakkı, izin ücretine iş sözleşmesinin işçi veya işveren tarafından feshi, ölüm yada emeklilik durumunda ücrete dönüşür.’’ Yıllık izin ücretinin ödenmemesi halinde yargı yoluna başvurulabilecektir.
KISMİ SÜRELİ ve ÇAĞRI ÜZERİNE ÇALIŞMALARDA YILLIK ÜCRETLİ İZİN
- Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar yıllık ücretli izin hakkından tam süreli çalışanlar gibi yararlanır ve farklı işleme tabi tutulamaz. Kısmi süreli ya da çağrı üzerine iş sözleşmesi ile çalışanlar iş sözleşmeleri devam ettiği sürece her yıl için hak ettikleri izinleri, bir sonraki yıl izin süresi içine isabet eden kısmi süreli iş günlerinde çalışmayarak kullanır. Yukarıdaki esaslara göre izine hak kazanan kısmi süreli ya da çağrı üzerine çalışan işçilerle tam süreli çalışan işçiler arasında yıllık izin süreleri ve izin ücretleri konularında bir ayrım yapılamaz. (YILLIK ÜCRETLİ İZİN YÖNETMELİĞİ Madde 13)
GEÇİCİ İŞ İLİŞKİSİYLE ÇALIŞAN İŞÇİLERİN YILLIK ÜCRETLİ İZİNLERİ
Geçici iş ilişkisi ile çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri hakkında, geçici iş sözleşmesinde aksi belirtilmediği takdirde, Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
8) YILLIK İZİNLERİNİ KULLANAMAYAN İŞÇİ NE YAPABİLİR?
Şayet işçi, yıllık izin günlerinde çalışmışsa ve işveren tarafından bu izinler süresinde kullandırılmamışsa işçi, iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. İş sözleşmesi işçi tarafından haklı nedenle feshedilmişse işçi, kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Ancak fesih bildiriminin yazılı (ihtarname) yapılması ispat açısından elverişlilik sağlamaktadır.
9) İŞÇİ ALACAKLARINDA ARABULUCULUK NE KADAR SÜRER?
İşçi alacaklarında uygulamada genellikle arabuluculuk süreci yaklaşık 2 hafta içerisinde sona ermektedir. Genellikle uygulamada tarafların anlaşma ihtimali var ise arabulucular ve taraflar bu süreci ortak iradeleriyle uzatmakta ve en geç 1 ay içerisinde sürecin sonuna varılmaktadır.
10) İŞÇİ ALACAKLARINDA ARABULUCULUK ÜCRETİ NE KADARDIR?
İşçi alacaklarında dava açmadan önce arabuluculuk sürecini başlatmak zorunludur. Uygulamada işverenler bazen arabuluculuk sürecine katılmamaktadır. Arabuluculuk sürecine katılmayan taraf yargılama giderleri ile avukatlık ücretinden sorumlu tutulur. Yine işveren arabuluculuğa katılmaz ve davada haklı çıkar ise yargılama giderleri ile avukatlık ücretine hak kazanamaz.
Taraflar arabuluculuk sürecinde anlaşırlar ise; anlaştığı bedeller üzerinden arabuluculuk ücretini eşit şekilde ödemekle mükelleftirler. Ancak uygulamada işçiler bu ücretleri anlaştıkları taktirde işverenin ödemesini talep etmektedirler ve bu talep genelde kabul edilmektedir. Bu nedenle arabuluculuğa katılırken mutlak suretle işçi avukatı ile katılması ve temsil edilmesi önemlidir. Arabuluculuk ücreti anlaşılan her miktar için farklılık göstermekte ve her yıl için güncellenmektedir. Anlaşılan bedeldeki arabuluculuk ücretini hesaplamak için “Arabuluculuk Ücreti Hesaplama” yazarak arabuluculuk ücreti rahatlıkla hesaplanabilir. Arabuluculuk sürecinde da anlaşılması halinde daha kısa sürede ve düşük maliyetle uyuşmazlık çözülmüş olacaktır.
10) YILLIK İZİN ALACAKLARINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR?
Yıllık iznin kullandırıldığı veya ücretinin ödendiğini işveren ispatlamalıdır. İspat için ancak izin kayıt belgesi, bordro veya benzeri belgeler kullanılabilir. Bu ücrete ilişkin zamanaşımı iş sözleşmesinin sona erdiği tarihten itibaren 5 yıldır. (TBK m.147/1). Bu alacaklar muaccel olduğu tarihten itibaren 5 (beş) yıllık zamanaşımına tabidir. Örneğin; 15 Temmuz 2023 tarihinde iş sözleşmesini haklı nedenle fesheden işçi, bu alacaklarını 15 Temmuz 2028 tarihine kadar talep ve dava edebilecektir. Bu alacağın istenilmemesi ve dava açılmaması durumunda 15 Temmuz 2023 tarihli yıllık ücretli izin alacağı zamanaşımına uğrayacak ve işçi bu hakkını kaybedecektir. Bilinmesi lazımdır ki arabuluculuk bürosuna başvurulmasından son tutanağın düzenlendiği tarihe kadar geçen sürede zamanaşımı durur ve hak düşürücü süre işlemez. İşçi, zamanaşımına uğrayan alacaklarını talep edebilir ancak işveren, “Zamanaşımı itirazı” nda bulunursa Mahkeme, işçinin alacağı zamanaşımına uğradığından sebeple reddedecektir. Dolayısıyla zamanaşımına uğramış alacakların tahsili çok zordur.
11) İŞÇİ ALACAKLARINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Yıllık izin alacağı işçilik alacağıdır. İşçilik alacağı (kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, kötüniyet tazminatı, ücret alacağı, fazla mesai ücreti, yılık ücretli izin alacağı, UBGT alacağı) davalarında görevli mahkeme, İş Mahkemeleri’dir. Ancak genellikle ilçelerde İş Mahkemeleri bulunmamaktadır. İş Mahkemelerinin olmadığı yerde görevli Mahkeme Asliye Hukuk Mahkemeleridir. Ancak dava açılırken Nöbetçi Asliye Hukuk Mahkemesine (İş Mahkemesi Sıfatıyla) şeklinde bildirimde bulunulmalıdır.
İşçilik alacaklarında yetkili Mahkeme;
- İşverenin ikametgahının olduğu yer mahkemesi,
- İşin yapıldığı yer mahkemesidir.
Burada dava açacak olan işçiye seçimlik hak tanınmıştır. İşçi, işverenin adresinde dava açabileceği gibi, son çalıştığı yerde de davasını açabilir. Birden fazla şirkete dava açılması gerektiğinde yetkili mahkeme ise iki işverenden bir tanesinin ikametgahının olduğu yer iş mahkemesidir. Yetkisiz mahkemede dava açılması yargılamayı geciktirecektir. İşçi alacakları avukatıyla bu davaların açılmasını tavsiye ederiz.
12) YILLIK İZİN ALACAĞI NASIL İSPAT EDİLİR?
Yıllık izin alacağını ispat külfeti işverendedir. Şayet işçi, yıllık izin kullanması gereken dönemlerde çalışmışsa ve işveren kendisine yazılı bir yıllık izin evrakı imzalatmamışsa burada ispat külfeti işverendedir. İşçinin imzasını taşıyan yıllık izin evrakları sahteliği ispat edilinceye kadar kesin delil niteliğindedir. Yıllık iznin kullandırıldığı tanık deliline dayanılarak yani dosyaya işveren tarafından yazılı yıllık izin tutanakları sunulmadığı müddetçe duruşmaya gelen tanıklar işçinin yıllık iznini kullandığını beyan etse dahil bu beyanlar geçerli olmayacaktır. Çünkü kanun, işverenlere yıllık izin evraklarının yazılı olarak kayıt altına alınmasını kesin şekilde emretmiştir.
İşyerinde çalışmış olupta hiç yıllık izin imzalanmaması durumuyla da sıkça karşılaşılmaktadır. Bu durumda Yargıtay tarafından işçini isticvabına karar verilmesi gerektiği önemle vurgulanmaktadır. Şayet işçi uzun süre çalışmış ve yıllık izinlerini kullanmamışsa yargıtay bu halde işçinin mahkeme tarafından davet edilip isticvabına karar verebilir. Mahkeme hakimi “YEMİN ETTİRMEKSİZİN” işçiye yıllık izinlerini kullanıp kullanmadığını soracaktır. Bu halde işçi yıllık izinlerini kullanmadığını söylerse davayı kazanacaktır.
T.C. Yargıtay 9. HUKUK DAİRESİ Esas : 2023/2698 Karar: 2023/6235 Karar Tarihi : 26.04.2023
“Davacı vekili dava dilekçesinde; davacı işçinin, asıl işveren konumunda bulunan davalıya ait işyerinde garson olarak çalıştığını, … sözleşmesini haklı nedenle feshettiğini, alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı ve yıllık izin ücreti alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının … sözleşmesinin emeklilik nedeniyle feshedildiği, feshe bağlı olan kıdem tazminatı ile yıllık ücretli izin alacağının davalı işveren tarafından davacıya ödenmediği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının … sözleşmesi 28.02.2020 tarihinde emeklilik nedeniyle feshedilmiş olup davacı lehine kıdem tazminatının hüküm altına alınmasının isabetli olduğu, kaldırma kararı sonrasında temin edilen sigorta kayıtları ve davalı işveren belgelerine göre davalıya sorumluluk yüklenmesinde, hizmet süresine göre yıllık izin ücretinin hesaplanmasında ve ayrıca davacı asılın beyanının alınmasında usulen bir hata bulunmadığı gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,”
T.C. Yargıtay 9. HUKUK DAİRESİ Esas : 2021/12910 Karar: 2022/41 Karar Tarihi :10.01.2022
“Yıllık izinlerin kullandırıldığı noktasında ispat yükü işverene aittir. İşveren yıllık izinlerin kullandırıldığını imzalı izin defteri veya eşdeğer bir belge ile kanıtlamalıdır. Bu konuda ispat yükü üzerinde olan işveren, işçiye yemin teklif edebilir.
İzin ücreti hesabında, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 56/5. maddesinde yer alan “Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında izin süresine rastlayan ulusal bayram, hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmaz” hükmünün dikkate alınması gereklidir.
Davacı her yıl 1 Temmuz ile Ağustos ayının ilk 5 günü tatil olduğu için çalıştırılmadığını bu süreye ait ücretinin de ödenmediğini, yıllık ücretli izin hakkının da kullandırılmadığını iddia ederek yıllık izin alacağı talebinde bulunmuştur. Mahkemece 30.11.2015 tarihli karar ile izin alacağı talebinin reddine karar verilmiş, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesinin 2017/19849 esas, 2019/2540 karar sayılı kararı ile davacının 1 Temmuz ve 5 Ağustos tarih aralığında ücret alıp almadığının araştırılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerektiği belirtilerek karar bozulmuştur. Bozma kararına uyan mahkeme tarafından, davacıya 1 Temmuz – 5 Ağustos tarihleri için ücret ödenmediği tespit edilerek, bu kez davacının yıllık 35 gün toplamda 245 gün izin ücreti alacağı olduğu kabul edilmiştir.
Her ne kadar hükme esas alınan bilirkişi raporu ile davacının yıllık 35 gün olmak üzere toplam 245 gün izin alacağına hak kazandığının kabulü ile hesaplama yapılmış ise de 4857 sayılı iş yasanının 53 maddesinde \” – İşyerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi de içinde olmak üzere, en az bir yıl çalışmış olan işçilere yıllık ücretli izin verilir. Yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemez. Niteliklerinden ötürü bir yıldan az süren mevsimlik veya kampanya işlerinde çalışanlara bu Kanunun yıllık ücretli izinlere ilişkin hükümleri uygulanmaz. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; a) Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört günden, b) Beş yıldan fazla onbeş yıldan az olanlara yirmi günden, c) Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmialtı günden, az olamaz. (Ek cümle: 10/9/2014-6552/5 md.) \” hükmü uyarınca davacının çalıştığı süre dikkate alınarak hak kazandığı yıllık izin süresinin tespit edilmesi ve hüküm altına alınması gerekmekte iken yıllık 35 gün izin hakkına sahip olduğunun kabulü ile yapılan hesaplama hatalı olup kararın bu yönden bozulması gerekmiştir.”
Av. Süleyman ÖZTÜRK & Stj. Av. Şeydanur KARABİNA
